Humblebrag nedir? Alçak gönüllülükle övünenler

Humblebrag tanımı, alçak gönüllülük kisvesi altında övünmeyi ifade eder. Sosyal ilişkilerde sık görülen bu davranış iletişimi etkiler.

Humblebrag nedir sorusu, sosyal ve psikolojik açıdan önemli bir kavramdır. Tanım olarak humblebrag, kişinin alçak gönüllü görünüp aslında kendini övmesi durumudur. Bu davranış, iletişimde samimiyet algısını zedelerken aynı zamanda bireylerin sosyal onay arayışını da ortaya koyar.

HUMBLEBRAG (ALÇAK GÖNÜLLÜLÜKLE ÖVÜNME) NEDİR? 

“Humble” (alçak gönüllü) ve “brag” (övünmek) kelimelerinin birleşiminden oluşan humblebrag terimi, kişinin mütevazıymış gibi görünerek aslında kendi başarılarını, imkanlarını ya da özel bir durumunu öne çıkarması anlamına gelir.

Bu davranış sosyal ilişkilerde oldukça sık görülür. İnsanlar genellikle doğrudan övünmekten çekindikleri için başarılarını ya da avantajlarını şikayet ediyormuş, utanıyormuş ya da sıradan bir şeymiş gibi göstererek dolaylı yoldan paylaşmayı tercih ederler. Mesela “Bugün yine üç kişi işimde terfi aldığımı söyledi, sürekli tebrikleri kabul etmekten yoruldum” cümlesi tam anlamıyla bir humblebrag örneği. Kişi şikayet ediyor gibi gözükür ama aslında terfi aldığını vurgular.

Humblebrag çoğunlukla sosyal medyada karşımıza çıkıyor çünkü bu mecralarda insanlar kendi hayatlarının en iyi yönlerini göstermeye daha yatkın oluyor. Bu kavramın ortaya çıkışı da zaten sosyal medyayla başlıyor. İlk kez 2010’ların başında, sosyal medyada insanların kendi başarılarını saklı bir şekilde paylaşma eğilimlerini tanımlamak için popülerleşip zamanla mizah konusu olmuş, özellikle Twitter’da “#humblebrag” etiketi altında toplanan örneklerle gündelik bir kavrama dönüşmüş. Bugün artık sadece sosyal medyada değil, arkadaş sohbetlerinde, iş ortamlarında ya da aile buluşmalarında bile karşımıza çıkan bir terim haline gelmiş.

HUMBLEBRAG ÖZELLİKLERİ 

Humblebrag’in en belirgin özelliği, şikayet gibi görünen bir ifadenin aslında övünme amacı taşıması. Örneğin “Çok zayıfladım, kıyafetlerim üstümde durmuyor” diyen biri ilk bakışta bir problemden bahsetse de satır arasında “zayıf ve fit biriyim” mesajını verir. Bu tarz ifadeler, övünmenin üzerini şikayet kisvesiyle örtmenin tipik örneği.

Bir diğer özellik, alçak gönüllü görünme çabası. İnsanlar çoğu zaman doğrudan “Ben başarılıyım” demek istemez. Bunun yerine, “Sınava çalışmadım ama 100 aldım ya, çok şaşırdım” gibi cümlelerle hem başarılarını dile getirir hem de mütevazı bir görüntü yaratmaya çalışırlar.

Bunlar sonucunda ortaya çıkan en önemli özelliklerden biri de samimiyetsizlik. Çünkü dışarıdan bakıldığında bu tür cümleler, gerçekten mütevazı bir yaklaşım gibi görünmez. Aksine, dikkat çekme ve başkalarının takdirini toplama amacı taşıdığı kolaylıkla anlaşılır.

Özetle, humblebrag “övünmek istiyorum ama kibirli görünmek istemiyorum” ikileminin tipik bir ürünü. Bu yüzden de çoğu zaman çevredeki insanlar tarafından sahte, yapay ve hatta rahatsız edici bir davranış olarak algılanır.

HUMBLEBRAG ÖRNEKLERİ 

“Sürekli beni konferanslara çağırıyorlar, artık hayır diyemiyorum.”, “Instagram’da mesaj kutum dolmuş yine, yetişemiyorum herkese cevap vermeye.”, “O kadar yoğun spor yapıyorum ki, arkadaşlarıma vakit ayıramıyorum.”, veya “Off çok yoruldum, yine herkes bana danışıyor projeler için.” gibi cümleler humblebrag örneği. Bu örneklerde ortak nokta şu: Şikayet varmış gibi görünüyor, ama aslında alt metinde bir başarıyı ya da üstünlüğü duyurma isteği var.

Bence humblebrag, modern dünyanın en sinir bozucu alışkanlıklarından biri. Çünkü aslında hepimiz biliyoruz ki kimse sürekli alçakgönüllü, sürekli şikayetçi değil. Bu söylemler, sosyal medya çağının bize dayattığı “hem başarılı görün, hem de mütevazı ol” ikileminin ürünü.