Bronz Çağı’nın görkemli uygarlıkları nasıl çöktü? Suçlu gerçekten “Deniz Kavimleri” miydi? Bu esrarengiz toplulukların ardındaki sır perdesini aralayalım.
Tarih sahnesinde aniden beliren ve büyük uygarlıkları birbiri ardına yıkan gizemli bir güç düşünün. Kimlikleri veya dilleri belirsiz. Üstelik kendilerine dair bir iz bile yok. Antik çağın bu hayalet ordusu tüm Doğu Akdeniz’i kaosa sürükledi. Onlara “Deniz Kavimleri” deniyor ama kim oldukları hâlâ bilinmiyor.
ANTİK DÜNYANIN EN BÜYÜK GİZEMLERİNDEN BİRİ
Tarih boyunca deniz, hem yaşam hem de felaket getiren bir güç olarak insanoğlunu büyülemiştir. Ancak Doğu Akdeniz’de M.Ö. 13. ve 12. yüzyıllarda ortaya çıkan gizemli bir düşman grubu, denize duyulan korkuyu somutlaştırdı: Deniz Kavimleri. Bu savaşçı denizciler; Hititler, Mikenliler ve hatta Mısırlılar gibi dönemin büyük medeniyetlerine diz çöktürdü. En azından bazı tarihçilerin iddiası bu yönde…
HİÇBİR İZ BIRAKMADAN GELDİLER!
Deniz Kavimleri hakkında bildiklerimiz oldukça sınırlı. Ne bir yazılı kaynakları var, ne de arkalarında bıraktıkları kültürel kalıntılar. Bu durum, kim olduklarını ve nereden geldiklerini belirsiz kılıyor. Ancak Mısır’daki Ramesses III’ün mezar tapınağındaki kabartmalarda, bu saldırganların tasvirlerine rastlanıyor. Kabartmalarda Mısırlı okçular ile mızraklı bir deniz ordusu arasında geçen büyük bir savaş betimleniyor.
Kabartmanın yanında yer alan yazıtlarda bu denizden gelen düşmanların adları Peleset, Thekel, Shekelesh, Denyen ve Weshesh olarak geçiyor. Bu toplulukların Sicilya, Sardunya, Kıbrıs ve Anadolu gibi bölgelerden geldiği düşünülüyor. Yazıtta, bu grupların Hatti, Karkamış, Arzawa ve Alashiya gibi büyük şehirleri “bir anda yok ettiği” belirtiliyor.
MİT Mİ, GERÇEK Mİ?
Ugarit Krallığı’nın yıkımına dair bir Sümer tableti ve 1190 civarına tarihlenen savaş kalıntıları, Deniz Kavimleri’nin varlığına dair başka ipuçları sunuyor. Ancak eldeki delillerin çoğu tek taraflı ve yorumlara açık. Bu nedenle bazı akademisyenler, Deniz Kavimleri’nin Bronz Çağı çöküşündeki rolünü abartılı buluyor.
Bronz Çağı’nın ani çöküşü yalnızca dış saldırılara mı bağlıydı? Kuraklık, hastalık ve ekonomik krizler de büyük bir rol oynamış olabilir. Ancak tek bir şey kesin: O dönemde tüm büyük medeniyetler birer birer yıkıldı ve tarihin en büyük gizemlerinden biri doğdu. Deniz Kavimleri gerçek mi, yoksa sadece bir mitin parçası mı? Cevap hâlâ dalgaların ardında gizli…
Yorum yaz