Dijital Detoks Nedir? İşte Dijital Detoksun 8 Faydası

Dijital detoks, dijital cihaz kullanımını sınırlayarak zihinsel yorgunluğu azaltmayı ve ruh sağlığını iyileştirmeyi amaçlayan bilinçli bir uygulamadır.

Dijital detoks, bireylerin akıllı telefon, tablet, bilgisayar ve sosyal medya gibi dijital cihazlarla olan etkileşimlerini bilinçli olarak sınırladığı veya tamamen durdurduğu bir süreçtir. 

Dijital detoks uygulaması sayesinde bağımlılıklar azaltılabilir. Sürekli bildirimlere maruz kalmak, ekran süresinin artması ve sosyal medya kullanımı; uyku bozuklukları, dikkat dağınıklığı, anksiyete ve depresyon gibi psikolojik sorunlara yol açabilir. Peki, dijital detoks faydaları nelerdir? 

Dijital detoks sayesinde zihinsel yorgunluk azalır, odaklanma artar ve bireylerin genel ruh sağlığı iyileşebilir. Özellikle dijital çağın getirdiği bilgi bombardımanı karşısında, zaman zaman dijital molalar vermek hem psikolojik hem de fiziksel sağlık açısından önemlidir.

DİJİTAL DETOKS NEDİR?

Dijital detoks, günümüz dünyasında bağımlı hale geldiğimiz teknolojinin kısıtlanması veya gündelik hayattaki dijital alet kullanımının en aza indirgenmesi durumudur. Sosyal medya kullanımının kısıtlanarak ve takip edilerek düzene sokulmasına dijital detoks adı verilir.

Bilimsel çalışmalarda, teknoloji bağımlılığının depresyona girme durumu ile bağlantılı olduğundan ve bu duruma sebep olan en büyük etkenlerden biri olduğundan bahsediliyor. Sosyal medya ve teknoloji bağımlılığı bireylerde özgüven eksikliği, yalnızlaşma, hayattan kopma ve yetersiz/değersiz hissetmeye neden olduğu gözlemleniyor. 

Bunlara ek olarak uyku düzeninin de dijital kullanıma bağlı olarak değiştiği ve dengesizleştiği görülüyor. Tüm bunların engellenmesi ve hayat standartlarının arttırılması adına dijital detoks şart görünüyor.

DİJİTAL DETOKS NASIL YAPILIR?

Dijital detoks eylemi bireyin kendi iradesiyle, tutumlu ve emin bir şekilde sağlanması gereken bir prosedürdür. Teknoloji bağımlılığını kısıtlamanın ilk yolu telefon, bilgisayar, tablet ve televizyon kullanımı, oyun oynama veya herhangi bir sosyal medya kullanımını gün içerisinde belirli saatler aralığında ve kontrollü bir şekilde gerçekleştirmekle başlayacaktır.

Akıllı telefonlarda bulunan belirli uygulamaların kullanım kısıtlama özelliği bu pozisyonda işe yarayacaktır. Peki bunu nasıl yapabiliriz? Akıllı telefondaki herhangi bir uygulama ayarı seçiminden sonra bir kısıtlama getirilebiliyor. 

Günde belirtilen bir süre (isteğe bağlı) aşılmadığı sürece herhangi bir bildirim iletilmez fakat günde örneğin 1 saatlik limit eklenirse, belirtilen sürede kullanımın artması sonucunda kullanıcıya bildirim iletilir ve uygulama aksi talep edilmediği sürece gün boyunca kullanıma kapatılır.

İkinci bir seçenek olarak, dijital dünyada harcanan süre farklı aktivitelerle zenginleştirilerek dijital kullanım azaltılabilir. Örneğin dijital ortamda harcanan boş vakitlerin farkına vararak bu vakitler içerisinde spora gitmek, bir kahve içmek için dışarı çıkmak, bir müze gezmek veya kitap okumak düzenli ölçüde kullanımı azaltacaktır.

Kısaca dijital detoks için şu maddeleri takip edin:

• Ekran süresini belirli saatlerle sınırla.
• Uygulama kısıtlama özelliğini kullan.
• Günlük süre limiti koy.
• Dijital zamanı alternatif aktivitelerle değiştir (spor, kahve, müze, kitap).

Dijital detoks esnasında yeni hobilere daha fazla vakit ayrılabileceği gibi, birden fazla hobilerle vakit geçirilmesi dikkat dağınıklığının önüne geçerek farklılık katarak ilgi çekici hale gelir. Hiç bir etkinlik istemeyen birey, bir yürüyüşle kendini ödüllendirebilir. Vakit nakittir atasözünü çok geç olmadan öğrenmeniz dileğimle!

DİJİTAL DETOKS FAYDALARI NELERDİR?

Dijital detoks, ruhen ve fiziken daha sağlıklı hissetme yollarından biri. Günümüz dünyasında maruz kaldığımız teknolojinin kullanımına kısıtlama getirmek ve kullanımı düzenli hale getirmek bireyleri olumlu açıdan çok etkiliyor. 

Teknoloji bağımlılığının en aza indirgenmesi, bireyde oluşan stres ve anksiyete seviyesini de en aza indiriyor ve uyku problemlerine olumlu etki sağlıyor. Teknoloji bağımlılığının bir diğer etkisi olan dikkat dağınıklığı, dijital platformlarda sürekli farklı videolar veya yazılar okuyarak güçlenmektedir. Çağımızın yeni tanımı olan dijital detoks, zihinsel ve fiziksel olarak gelen olumsuz etkileri azaltmaktadır.

Dijital detoksun bireydeki olumlu etkilerine baktığımızda; uyku kalitesinin artması, göz sağlığının güçlenmesi, stres ve depresyon durumunun azalması, dikkat dağınıklığının azalması ve odaklanma süresinin uzaması, duygusal huzur ve sosyal ilişkilerde güçlülük gibi çeşitli sonuçlar elde edilir. Dijital detoksun sonucunda, çevreye duyarlılık ve hayattan alınan zevk artışı görülür. 

Dijital detoksun faydaları şu şekilde sıralanabilir:

• Stres ve anksiyeteyi azaltır.
• Uyku kalitesini artırır.
• Göz sağlığını korur.
• Dikkat dağınıklığını azaltır, odaklanmayı güçlendirir.
• Duygusal huzur sağlar.
• Sosyal ilişkileri güçlendirir.
• Çevreye duyarlılığı artırır.
• Hayattan alınan zevki yükseltir.

DİJİTAL DETOKS UYGULAMALARI NELERDİR?

Dijital detoks uygulamaları, teknolojik cihazlara meydan okurcasına ekran kullanımını sınırlandırmayı, dijital bağımlılığı kırmayı ve zihinsel sağlıkla üretkenliği artırmayı amaçlayan yazılımlardır.

Dijital detoks uygulamalarının amacı şunlardır:

• Uygulama ve ekran kullanımı verilerini analiz ederek kullanıcıyı bilgilendirir.
• Belirli uygulamaları ya da web sitelerini zaman sınırlamalarıyla engeller ya da erişimi kısıtlar.
• Takvim, görev yönetimi, mola verme (“focus session”) ya da ekran dışı aktiviteler için hatırlatıcılar sunar.
• Bildirimleri kontrol altına alır, rahatsız edici uyaranları filtreler.

POPÜLER DİJİTAL DETOKS UYGULAMALARI

Aşağıda hem Türkiye’de hem evrensel olarak yaygın kullanılan ve kullanıcılar tarafından olumlu değerlendirilmiş bazı dijital detoks araçları: