Avrupa’nın en büyük aktif yanardağı olan Etna Yanardağı hafta sonu boyunca bir dizi halka püskürttü. İtalya’nın güneyinde, Sicilya adasının kuzeydoğusunda yükselen devasa bir doğa harikası olan Etna Yanardağı, en son ne zaman patladı? Sorularına akıllara getirdi.
Etna Dağı’nın 3.326 metrelik yüksekliğinde, “Vortex ring” adı verilen dairesel bir duman halkası tespit edildi. Duman halkaları, dev uçan daire benzetmelerine yol açtı. İşte şu anda son dakika Etna Yanardağı patlaması hakkında bildiklerimiz…
ETNA YANARDAĞI PATLADI MI?
Etna Yanardağı, Sicilya adasının üzerinde yükselen bir stratovolkandır. Yüksekliği yaklaşık 3,329 metre (10,922 feet) olup, İtalya anakarasının en yüksek dağıdır. Etna’nın volkanik etkinliği, yaklaşık 500.000 yıl önce başlamıştır ve günümüzde hala devam etmektedir. Yıllar boyunca sayısız patlama, lav püskürmesi ve volkanik aktivite kaydedilmiştir. Ancak bugün objektiflere yansıyan görüntülerde yanardağın patlamadığı, içerisindeki basınçtan dolayı halka şeklinde dumanlar püskürttüğü görüldü.
BİR DOĞA HARİKASI OLARAK ETNA YANARDAĞI
Etna, bilim insanları tarafından bilinen adıyla “volkanik girdap halkalarını” yeni oluşan bir kraterden gaz ve buharların hızla salınmasıyla oluşturdu.
İtalyan Ulusal Jeofizik ve Volkanoloji Enstitüsü Etna Gözlemevi’nde volkanolog olarak görev yapan Boris Behncke Pazartesi günü gönderdiği e-postada, “Halkalar, sigara içebilen bir kişinin ürettiği ‘duman halkalarına’ oldukça benziyor” dedi. Halkaların, geçen hafta Etna’nın yüzeyinde oluşan bir kratere açılan silindirik bir menfezin altında fokurdayan magma – gaz ile erimiş kaya – tarafından oluşturulduğunu açıkladı.
Behncke, “İçinde belirli bir derinlikte magma bulunan çok dar, silindirik bir kanal düşünün” dedi. “Arada sırada magmanın yüzeyinde bir kabarcık oluşuyor, patlıyor ve bu kanaldan yüksek hızda bir gaz kütlesi gönderiyor.” Gaz darbeleri dar, dairesel menfezi sıkıştırdıkça, halka benzeri şeklini alırlar – pufları oluştururlar. “Daha düzensiz bir menfez şeklinden halkalar elde edemezsiniz” dedi.
Gaz halkalarının yaklaşık yüzde 80’inin su buharından, geri kalan yüzde 20’sinin ise çoğunlukla kükürt dioksit ve karbon dioksitten oluştuğunu söyledi. Halkalara beyaz rengini veren ve onları duman halkalarına benzeten su buharıdır.
ETNA YANARDAĞI PATLAMASI 2024
Etna Dağı ilk olarak yaklaşık 500.000 yıl önce patladı. O zamandan bu yana, 2015 yılında bir mil yüksekliğe ulaşan erimiş bir fıskiye de dahil olmak üzere, lav akıntılarıyla turistlerin ve Sicilyalıların gözlerini sık sık kamaştırdı.
Volkanik faaliyetleri aynı zamanda ciddi kesinti ve hasara da yol açmış, tehlikeli kül bulutları yayarak yakındaki havaalanını kapanmaya zorlamış ve köyleri külle kaplamıştır. 1979 yılında meydana gelen bir krater patlaması dokuz turistin ölümüne yol açmıştır. 17. yüzyılda meydana gelen bir patlamada Etna, Nicolosi kasabasını gömmüş, Catania şehrinin büyük bir kısmını yok etmiş ve erimiş kayayı 18 mil ötedeki denize püskürtmüştür. Behncke’ye göre halkalar çok nadir görülen olaylar değil. Etna, “buhar halkaları açısından bu gezegendeki en üretken volkan” dedi.
ETNA YANARDAĞI NEREDE, NASIL GİDİLİR?
Etna, Sicilya’nın doğu kıyısında, Messina ve Catania şehirlerinin yakınında yer almaktadır. Catania Havalimanı, Etna’ya en yakın uluslararası havaalanıdır. Buradan araba kiralayarak veya tur şirketleriyle bağlantı kurarak Etna’ya ulaşmak mümkündür.
Etna’ya ulaşmanın en popüler yolu, yaklaşık 1900 metre yükseklikteki Sapienza Sığınak Alanı’na arabayla veya tur otobüsleriyle gitmektir. Buradan, teleferik veya arazi araçları ile daha yüksek bölgelere çıkabilir ve yanardağın eşsiz manzarasını keşfedebilirsiniz. Ancak, Etna’nın tepesine çıkmak için fiziksel uygunluk ve uygun ekipman gerekebilir.
ETNA YANARDAĞI AKTİF Mİ, TEHLİKELİ Mİ?
Etna, hala aktif bir yanardağdır ve zaman zaman patlamalar, lav püskürmeleri ve diğer volkanik aktiviteler göstermektedir. Ancak, bu aktiviteler genellikle yerel yetkililer tarafından yakından izlenir ve turistlerin güvenliği için gerekli önlemler alınır. Etna’ya ziyaretler genellikle güvenlidir, ancak patlama veya diğer acil durumlar olasılığı daima göz önünde bulundurulmalıdır.
ETNA YANARDAĞI TÜRKİYE’YE YAKIN MI?
Etna Yanardağı, coğrafi olarak Türkiye’ye oldukça uzak bir konumda bulunmaktadır. Sicilya adası, İtalya’nın güneyinde yer alırken, Türkiye ise Akdeniz’in doğu kıyısında bulunur. Aralarında yaklaşık 1.500 kilometrelik bir mesafe bulunmaktadır. Dolayısıyla, Etna’nın Türkiye’ye olan etkisi veya yakınlığı hakkında endişelenmek için bir sebep yoktur.
Etna Yanardağı, doğasıyla insanları büyülemeye devam ediyor ve onun etkileyici manzarası ve volkanik aktivitesi her yıl binlerce turisti cezbediyor. Ancak, ziyaret ederken daima güvenlik önlemlerini takip etmek ve yerel otoritelerin talimatlarını izlemek önemlidir. Etna’nın gücü ve ihtişamı, aynı zamanda onun potansiyel tehlikesini de hatırlatmalıdır.
