1998’den bu yana Dünya’nın çevresinde dönen ve yirmiden fazla ülkenin ortaklığıyla kullanılan Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), insanlık tarihinin en büyük bilimsel işbirliği projelerinden biriydi. 400 tondan daha ağır ve futbol sahası büyüklüğünde bir yapı olan ISS, 4.000’den fazla deneyin merkezi olarak uzay tıbbından malzeme bilimine kadar pek çok alanda çığır açtı. Peki bu devasa yapı 2030’da görevini tamamladıktan sonra ne olacak?
NASA ve ortak ajanslar, istasyonun güvenli şekilde Dünya atmosferine sokularak Pasifik Okyanusu’nda “uzayın mezarlığı” olarak bilinen Nemo noktasına düşmesini planlıyor. Bunun için SpaceX’e bir “deorbit aracı” geliştirme görevi verildi. ISS’in kontrollü şekilde imha edilmesi, geçmişte Skylab veya Mir’in yaşadığı kontrolsüz düşüş senaryolarının tekrar yaşanmaması için oldukça önemli görülüyor.
YENİ DÖNEMDE ÖZEL SEKTÖR UZAYDA
NASA ISS’in görevini tamamlamasının ardından bu kez yeni bir devlet istasyonu kurmak yerine Commercial LEO Destinations Programı ile özel şirketleri teşvik edecek. Bunu yapmadaki amacı NASA’nın bu şirketlerin müşterilerinden biri haline gelmesi. Böylece hem maliyetler paylaşılacak hem de ticari fırsatlar açılacak. Burada üç güçlü aday öne çıkıyor. Axiom Space,Orbital Reef (Blue Origin & Sierra Space ortaklığı) ve Starlab (Voyager Technologies & Airbus ortaklığı). İçlerindeki en güçlü aday olan Axiom Space ilk modülünü 2027’de ISS’e bağlamayı, ardından bağımsız istasyona dönüştürmeyi planlıyor. Hedefi, ISS’in hacminin iki katına ulaşmak. Bu noktada özellikle Axiom Space’in öne çıkmasının nedeni ISS’te özel astronot görevleri düzenleyerek pratik deneyim kazanmış olması olsa da ticari mantıkla işleyen bir uzay istasyonunun bilimsel misyonların önüne kar hedefini koyup koymayacağı tartışma konusu.
GELECEĞİN UZAY İSTASYONLARI NE İÇİN?
Axiom veya diğer özel şirketlerin başarılı olması halinde gelecekteki istasyonlar sadece bilimsel deneyler değil, aynı zamanda sıfır yerçekimli turizm, özel üretim ve araştırma merkezleri gibi alanlarda kullanılabilir. Bu çeşitlilik bir bakımdan heyecan verici görünse de aynı zamanda insanlığın artık sadece devletlerin değil, şirketlerin de desteğiyle uzayda varlık gösterecek olması beraberinde eşitsizlik, maliyet ve güvenlik gibi yeni sorunları bu alana da taşıyabilir.
ULUSLARARASI UZAY İSTASYONU NEDİR?
Uluslararası Uzay İstasyonu (ISS), 1998’den beri Dünya’nın etrafında dönen, farklı ülkelerin ortak çalışmasıyla inşa edilmiş dev bir araştırma laboratuvarı.
ULUSLARARASI UZAY İSTASYONU NEREDE?
ISS, Dünya’nın yaklaşık 400 km üzerinde, alçak Dünya yörüngesinde dolaşır. Saatte 28.800 km hızla hareket ettiği için Dünya’nın çevresini 92 dakikada bir tamamlar.
ULUSLARARASI UZAY İSTASYONU CANLI OLARAK İZLENEBİLİR Mİ?
Evet. Hem NASA’nın hem de Avrupa Uzay Ajansı’nın sağladığı takip sistemleri sayesinde istasyonun Dünya’nın neresinde olduğu anlık olarak görülebiliyor.
Yorum yaz