ÇAĞIMIZIN HASTALIĞI; SOSYAL FOBİ
Hepimizin bildiği üzere, pandemi döneminde uzunca bir süre dışarıya çıkamadık; bu da bizde dışarıya karşı bir korku oluşturdu. Bu korkudan uzaklaşmak epey zamanımızı aldı, belki de hâlâ almaktadır. Bu yüzden, devam eden bu süreçte faydalı olmak adına, merak ettiğimiz ve birçok gencin yaşadığı bir durum olan sosyal fobiyi ele almak istedim. Keyifli okumalar diliyorum.
Hemen bahsedelim;
Sosyal fobi nedir;
Araştırmalara göre, sosyal fobi pandemiden sonra daha yaygın hale gelmiştir. Bazı durumlarda çocuklukta yaşadığımız şeylerden de (alay edilmesi, dışlanmak, reddedilme vs.) kaynaklanabilmektedir. Sosyal fobinin iki farklı çeşidi vardır: Zaman zaman hepimizin yaşadığı kronik bir durum, eğer korkular toplumsal durumları kapsıyorsa “yaygın”; sadece bazı durumları kapsıyorsa (Yemek yemek, konuşma yapmak gibi.) “yaygın olmayan” bir durumdur.
Bu fobinin ülkemizde görülme sıklığı halk arasında %2-13 arasında olmaktadır. Genellikle en sık görülen psikiyatrik hastalıklardan biridir. Bir diğer adıyla sosyal anksiyete bozukluğu, hayatımızı zorlaştırmaktadır. Daha çok üniversite öğrencilerinde görülmektedir. Türkiye genelinde yapılan araştırmaya göre üniversite öğrencilerinin %24’ünde bu hastalıktan olduğu gözlemlenmiştir. 10-17 yaş aralığında bu hastalığın başladığı bilinmektedir. Fakat yaygın tipin daha erken başladığı bilgileri vardır.
Maddi durumu iyi olmayan, sosyal konumu yetersiz, işsiz ve eğitim düzeyi alt sınırda olanlarda görülebilmektedir. Aslında bakıldığında kalıtımdan daha fazla etkili olan; çocuk yetiştirme tarzı, ailenin dışarısıyla çok fazla görüşmemesi ve ebeveyn modeli gibi çevresel faktörler çocukların hayatında önemli bir rol oynamaktadır.
Sosyal fobi mi çekingenlik mi;
Sosyal ortamlarda kendini ifade edememe; çekingenlik, toplumda sık görülen bir durum olarak bilinmektedir. Çekingenliği genellikle hastalık olarak saymamaktayız. Fakat korkunun yanı sıra, kaçınma gibi davranışlar varsa; sosyal fobidir ya da kişi kaçmıyorsa ve kendini sosyal olmak için zorluyorsa büyük bir sıkıntı yaşayabilir. Sosyal fobide kişi korkularının aşırı ya da anlamsız olduğunu bilebilir. Korku duyması için anlamlı bir olay varsa bu kişiye sosyal fobi tanısı koyulmamaktadır. Korkulan durumla karşı karşıya kalındığında beden tepki vermeye başlar; çarpıntı, yüz kızarması, titreme, ağız kuruluğu, diyare, kas gerginliği gibi. Kişinin aklından şu düşünceler geçer ’’güçsüzüm, yetersizim, çirkinim, beğenilmiyorum, sevilmeye layık değilim, hata yapmamalıyım…’’. Daha sonrasında ise ‘’Korkulan ortama girmeme, korkulan ortamı terk etme, göz temasından kaçınma gibi’’ hareketler görülmektedir.
Sosyal fobi önlenir mi;
Sosyal fobinin önlenebilmesi için erkenden yardım alınması, sosyal yaşantımızın ilerisi için çok fayda sağlayacaktır.
Sosyal fobi tedavi edilebilir mi;
Bu tedavi sürecinde kendimize zaman ayırmak, neyi sevdiğimizi bulmak veya hayatımızı takip edebilmek için günlük tutmak işe yarayacaktır. Bunların dışında yaşam tarzını değiştirmek, alkolden kaçınmak, dengeli bir diyet yapmak, stresi azaltma becerilerini öğrenmek tedavi yöntemidir. Birey kendisine gerçekçi hedefler belirlemelidir. Gevşeme egzersizleri yapmak, kendisi hakkında sevdiği niteliklere odaklanmak da yardımcı olmaktadır.
