Tarihin tozlu raflarında saklı bir hazine: 27,5 dolarlık Magna Carta

Harvard Üniversitesi Hukuk Fakültesi’nin 1946 yılında yalnızca 27,50 dolara aldığı bir el yazmasının, insan hakları tarihinin temel taşlarından biri olan orijinal Magna Carta olduğu ortaya çıktı.

Harvard Hukuk Fakültesi arşivlerinde uzun süre sıradan bir el yazması olarak görülen bir belge, yapılan araştırmalarla tarihin en önemli hukuk metinlerinden biri çıktı. 1946’da yalnızca 27,50 dolara satın alınan bu metnin, 1300 yılına ait orijinal Magna Carta olduğu anlaşıldı. İngiltere Kralı I. Edward tarafından yayımlanan ve günümüze sadece yedi örneği ulaşan bu belge, hukukun üstünlüğü ve insan hakları açısından büyük bir simge kabul ediliyor.

TARİHİN SESSİZ TANIĞI

1946 yılında Londra merkezli Sweet & Maxwell kitabevinden açık artırma yoluyla satın alınan bu belge, o dönem “1327 tarihli bir kopya” olarak tanımlanmıştı. Ancak yakın zamanda yapılan dijital arşiv taramaları, bu belgenin tahmin edilenden çok daha kıymetli olduğunu ortaya çıkardı. Londra’daki King’s College Üniversitesi’nde Orta Çağ tarihi profesörü David Carpenter, Harvard Hukuk Fakültesi’nin dijital koleksiyonlarını incelerken bu şaşırtıcı keşfi yaptı. Gözlerine inanamayınca hemen Magna Carta uzmanı Prof. Nicholas Vincent’la iletişime geçti.

“E” HARFİ SAYESİNDE KEŞFEDİLDİ

Vincent ile yapılan detaylı incelemelerde belgenin orijinalliği, kullanılan yazı stili, ilk satırdaki büyük “E” harfi (Edwardus) ve ölçüleriyle doğrulandı. Belgede kullanılan kağıdın yapısı, yazım biçimi ve fiziksel özellikleri, Kral I. Edward’ın 1300 yılında yayımladığı ve günümüze sadece yedi örneği kalan Magna Carta nüshalarıyla birebir örtüşüyordu. Uzmanlar, bu belgeyi Harvard koleksiyonunun “taçtaki mücevheri” olarak nitelendiriyor.

MAGNA CARTA’NIN ÖNEMİ

İngiltere tarihinin en önemli belgelerinden biri olan Magna Carta (Latince “Büyük Ferman”), ilk kez kralın da yasaların altında olduğunu yazılı hale getiren metindir. 1215’te imzalanan orijinal belge, hukukun üstünlüğü ilkesini tarihe kazandırmış ve modern anayasa anlayışının temellerinden biri olmuştur. Bugün halen dünya genelinde hukukun evrenselliği için sembol niteliğindedir.

TOZLU ARŞİVLERDEN TARİHİ SAHNEYE

Haziran ayında Harvard, bu tarihi keşfi kutlamak için iki akademisyeni kampüsüne davet ediyor. Belgenin Harvard’ın kalıcı sergisinde halka açılması planlanıyor. 27,50 dolara alınan bu “kopya”; artık sadece bir koleksiyon parçası değil, insanlık tarihinin en kıymetli belgelerinden biri olarak, tarihin tozlu raflarından çıkıp ışığa kavuşuyor.