Bir Mavi Kadın Azra Erhat ve Mavi Yolculuğu
“Batı uygarlığının kaynağı Anadolu’dadır, en değerli kanıtları bizdedir. Bu gerçeği dünyaya yaymak, kafalara yerleştirmek için gösterdiğimiz çabalar yetersizdir. Kendimiz yeterince bilmiyor, ilgilenmiyor, uğraşmıyoruz ki başkalarına anlatalım.”
Azra Erhat: Eski Yunan ve Roma dilleri uzmanı, filolog, arkeolog, çevirmen ve düşünce kadını… Deneme ve inceleme yazarı… Anadolu gezgini… Mavi yolcu… Türk edebiyatında hümanist düşünce denince akla ilk gelen isimlerden… Ülkemizde arkeoloji çalışmalarının öncü simalarından biriydi, gerçek bir Anadolu bilimcisiydi. Anadolu’da kültür kaynaklarının derinlerine indiğinde pek çok kültürün beşiğinin Anadolu toprakları olduğunu görmüş ve bu savını pek çok çalışmasında dillendirmişti.
Azra Erhat’ın Mavi Yolculuk’u; denizin üstünde, macera teknesinde, dalgaların, rüzgârların ilk çağdan bugüne ulaşan seslerine kulak vererek bir yeri tarihiyle, güzelliğiyle yaşamayı öğretti bize. “Mavi Yolculuk”; Halikarnas Balıkçısı, Azra Erhat ve Sabahattin Eyüboğlu tarafından literatüre kazandırıldığı kabul edilen ve günümüzde özellikle turizmde kullanılan bir terimdir. Azra Erhat, fiziksel yolculuğun faydasını zihinsel konforun bozulması şartına bağlamıştır.
İlkin Yahya Kemal ve Yakup Kadri tarafından ileriye sürülen “Akdeniz Uygarlığı” görüşünden sonra, Atatürk’ün önerisiyle savunulan “Anadolu’daki bütün kültürler bizimdir” tezini benimseyen Azra Erhat; bu kitabında Anadolu’da gelmiş geçmiş çeşitli uygarlıkların izlerini çok yalın ve tatlı bir anlatımla gözlerimizin önüne sermektedir. Türkiye’de kökleşmesini istediği hümanizm akımına, ustaları Halikarnas Balıkçısı ve Sabahattin Eyüboğlu’nun yolundan yürüyerek öncülük etmektedir.
Bence eşsiz bir kitap. Dolu dolu. Azra Erhat bu eserinde Halikarnas Balıkçısı, Sabahattin Eyüboğlu, Bedri Rahmi Eyüboğlu gibi sanatçılarla beraber gerçekleştirdikleri Mavi Yolculuk maceralarını anlatmakla kalmıyor; bunların yanında Karya ve Likya uygarlıkları, efsaneleri, bu uygarlıkların günümüze kalan eserleri üzerine çok keyifle okunacak bilgiler sunuyor bizlere.
Mavi Yolculuk, 60’lı yılların denizlerimize ait nefis görünümü.
Keşke her şey o zamanki gibi en doğal haliyle kalabilseydi. Bunun yanı sıra bu bölgelerde bulunan antik kalıntılardan da bahsedilmekte. Özellikle bu bölgedeki tarihi önemi olan birçok yerin geçmişine ait bilgiler sunmakta yazar. Bu yönüyle de harika bir turistik rehber niteliğinde bir eser olmuş. Ülkemizde turizmi geliştirme görevini üstlenen yetkililerin Azra Hanım’ın yüzde biri kadar çaba harcamaları durumunda ülkemizin turizm bakımından çok daha gelişmiş, eserlerini koruyabilen bir durumda olacağına şüphe yok.
Mavi Yolculuk’u bugün de okunur kılan, oradaki insan tipleridir. Sevecen, herkesle dost ve Türk konukseverliği kavramının simgeleri. Antik kentlerde, ören yerlerinin gizemli taşları arasında, müzelerde, eski tiyatrolarda adım adım gezenler, Anadolu’nun kültürel kaynaklarına düş ve düşünce yoluyla uzanmak isteyenler, Azra Erhat kitaplarının yol arkadaşlığında derin anlamlar, güzel ve aydınlık fikirler bulacaklar.
