Kısaca söylemek gerekirse, “performative male” erkekliğin artık duyarlı, estetik, farkında biçimlerde sahnelendiği bir yeni dönem kimliği.Peki kısa sürede hem mizahi hem de sosyolojik odak noktasına dönüşen performative male nedir?
Pop kültürün, toplumsal cinsiyet rollerinin ve sosyal medyanın iç içe geçtiği günümüzde “performative male” kavramı, yeni bir erkeklik tartışmasını tetikledi.
PERFORMATIVE MALE NEDİR?
“Performative male”, görünürde duyarlı, kültürlü, hatta feminist bir imaj çizen ancak bu duruşu çoğunlukla bir performans olarak sergileyen erkekleri tanımlamak için kullanılan bir kavram. Feminist kuramdan kitaplarıyla poz veren, elinde matcha latte, omzunda tote bag, çantasında labubusu ve kablolu kulaklığında indie müzik olan bu erkek tipi, duyarlılık ve estetik üzerinden kimliğini oluştururken aslında çoğu zaman bu kimliği başkalarını etkilemek için bir performans olarak kullanıyor.
Bu genç erkek imgesi hem bir espri konusu, hem de ciddi bir eleştiri haline geldi ancak esprinin arkasında erkekliğin nasıl “olması gerektiği” üzerine verilen, birbirine zıt ve kafa karıştırıcı mesajlar var.
PERFORMATIVE MALE’İN SOSYOLOJİK ARKA PLANI
Sosyal kimlik kuramına göre insanlar grup aidiyetlerini korumak ve onay almak için davranışlarını çevrelerinin beklentilerine göre şekillendirir. Bugün genç erkeklerin “performative” davranışları da çoğu zaman bu kabul görme ve beğenilme ihtiyacından doğuyor.
Ancak burada bir çelişki var. Erkeklik bir kez daha başkaları için sergilenen bir role indirgeniyor. Tarih boyunca erkeklik “güç” ve “duygusal mesafe” üzerinden tanımlanırken, performative male akımı bu sistemin tam karşısında gibi görünse de aslında aynı döngünün içinde kalıyor.
Yine erkeklik, kadınların onayına ve dışsal değerlere göre kurgulanıyor. Feminist perspektiften bakıldığında bu, patriyarkanın biçim değiştirerek sürmesi anlamına geliyor. Yani sistem değişmiyor, sadece kostüm değiştiriyor.
Cinsiyet rolleri sadece kadınları değil, erkekleri de hapsediyor çünkü duygularını ifade edemeyen, onay almak için rol yapmak zorunda kalan erkeklerle karşı karşıya kalıyoruz. Bu yüzden mesele sadece “toksik masküleniteden kurtulmak” değil, erkekliğin kendini tanımlayabileceği daha esnek, daha içsel bir alan yaratmak oluyor.
Erkeklik ne kadar dış onaydan bağımsız, duygusal farkındalık ve karşılıklılığa dayalı bir zeminde tanımlanırsa, genç erkekler de o kadar sağlıklı bir kimlik inşa edebilir.
FAHRETTİN ALTUN’UN OĞLUYLA DUYULAN KAVRAM
Türkiye’de birçok kişi performative male kavramını Fahrettin Altun’un oğlu Ali Erdem Altun üzerinden duydu. Eski İletişim Başkanı’nın oğlunun vesaire dergisinde yazdığı “Performatif erkeği annesi sevsin” başlıklı yazı sosyal medyada hızla gündem oldu.
Konunun detaylarına “Fahrettin Altun’un oğlunu sevmek zorunda mıyım?” başlıklı yazımızdan ulaşabilirsiniz.
BİLKENT’TEN BAŞLAYAN PERFORMATIVE MALE YARIŞMASI
Performative Male kavramı son günlerde yeniden gündeme geldi çünkü Bilkent Üniversitesi öğrencileri sosyal medyada da gündem olan bir “Performative Male Yarışması” düzenledi.
Bir grup öğrenci, performative male gibi giyinip öyle davranarak sahneye çıktı. Etkinlik hem büyük ilgi gördü hem de sosyal medyada viral oldu. İstanbul ve Ankara’daki üniversiteler başta olmak üzere benzer yarışmalar yapılmaya devam ediliyor.
Daha fazla kültür-sanat içeriği için bizi sosyal medya adreslerimizden takip edin! Instagram'da @siyahdergicom, Twitter'da @siyahdergi ve TikTok'ta @siyahdergicom ♥
Yorum yaz