İki dev kara delik, galaktik bir dansın izinde

Tek bir kaynaktan beslenen iki süper kütleli kara delik ilk kez görüntülendi.

Yaklaşık bir milyar ışık yılı uzaklıktaki 2MASX J21240027+340911 adlı galakside, bilim insanları iki süper kütleli kara deliğin çarpıcı bir dansına tanıklık ediyor. Bu ikili sistemin, galaksi çekirdeğinde ortak bir gaz bulutundan beslenerek birbirlerinin yörüngesinde döndüğü keşfedildi. Keşfi yapan ekip, bu olağanüstü sistemi “evrenin en gizemli ve etkileyici olaylarından biri” olarak nitelendirdi.

SÜREKLİ TEKRARLAYAN IŞIK PATLAMALARI

Astronomların dikkatini çeken bu olağanüstü olay, AT 2021hdr olarak adlandırılan, tekrarlayan ışık patlamalarıydı. İlk olarak, Palomar Gözlemevi’ndeki Zwicky Transient Facility (ZTF) tarafından tespit edilen bu patlamalar, her 60-90 günde bir tekrar ediyor. NASA’nın Swift teleskopuyla yapılan takip gözlemleri, patlamaların sistematik bir düzen içinde gerçekleştiğini doğruladı.

Millennium Astrofizik Enstitüsü’nden astrofizikçi Lorena Hernández-García, bu düzenli patlamaların nedenini şöyle açıklıyor: “İki kara deliğin çevresini saran dev bir gaz bulutu var. Kara delikler, birbirlerinin yörüngesinde dönerken bu bulutla etkileşime giriyor ve bulutun gazını tüketiyor. Bu etkileşim, sistemden gelen ışıkta dalgalı bir desen oluşturuyor.”

KARA DELİKLERİN ÖZELLİKLERİ

Sistemdeki kara deliklerin toplam kütlesi, Güneş’in kütlesinin 40 milyon katı kadar. İki kara delik arasındaki mesafe yalnızca bir ışık günü, yani yaklaşık 26 milyar kilometre. Kara deliklerin birbirleri etrafındaki dönüş süreleri 130 gün, ancak her bir dönüşle yavaş yavaş daha da yaklaşarak nihai bir birleşmeye doğru ilerliyorlar. Bilim insanlarına göre bu birleşme, yaklaşık 70.000 yıl içinde gerçekleşecek.

GALAKSİ ÇARPIŞMASI VE GELECEKTEKİ ÇALIŞMALAR

Araştırmacılar, bu olağanüstü olayın yalnızca kara delikler arasındaki etkileşimle sınırlı kalmadığını, aynı zamanda ev sahibi galaksinin başka bir galaksiyle çarpışma sürecinde olduğunu belirtiyor. Alejandra Muñoz-Arancibia, “Bu olay, galaksi birleşimlerinin süper kütleli kara deliklerin dinamiklerini nasıl etkilediğine dair eşsiz bir pencere sunuyor” diyor.

Ekip, kara deliklerin gaz bulutuyla etkileşiminin daha iyi modellenmesi ve galaksinin genel yapısının daha ayrıntılı incelenmesi için gözlemlerini sürdürecek. Bu tür keşifler, evrenin en karanlık köşelerine ışık tutarak galaktik evrim süreçlerine dair yeni anlayışlar geliştirilmesine katkı sağlıyor.