BİR FİLMİN HİKÂYESİ: KAÇAKÇILAR
HAZIRLIK
Yıl 1929 Türk sinemasında ‘Tiyatrocular Dönemi’
Muhsin Ertuğrul ‘Kaçakçılar’ filminin senaryo yazımını bitirir ve çekimler için kolları sıvar. Behzat Butak, Sait Köknar, Talat Artemel, Feriha Tevfik, Hazım Körmükçü, Galip Arcan, Atıf Kaptan ve Arşak Karakaşyan’ın rol alacağı film, konusu ve özellikle de sesli çekilecek ilk Türk filmi olmasından dolayı büyük bir ses getirecektir. Filmin konusundan bahsedecek olursak; ‘Balıkçı Dalyan’ın kışkırtmasıyla, kolay para kazanmanın yollarını arayan Talat’ın tütün kaçakçılığı işine bulaşması ve sonrasında başından geçenler polisiye olaylar’ olarak özetleyebiliriz.
Çekim mekânları belirlenir, set ekibi ve oyuncular bir araya gelir ve aksiyonu bol bir polisiye film çekmek için herkes hazırdır.
Not: Filmin kadrosundaki bütün oyuncular, dönemin tüm sinemacıları gibi aslen tiyatro kökenlidir. Yılda 3 ya da 4 film üretebilen genç sinemamız, başta Muhsin Ertuğrul olmak üzere tiyatro sanatçılarına çok şey borçludur.
ÇEKİMLER BAŞLAR
11.11.1929 Zincirlikuyu yakınları
Muhsin Ertuğrul yönetmenliğinde çekimler sorunsuz bir şekilde devam etmektedir. Bazı iç sahnelerin çekiminden sonra, dış mekân ve aksiyon sahnelerinin çekileceği mekanlara gidilir. Tarih 11.Kasım.1929 günlerden Pazartesi… Önde kaçakçılar, arkada polis aracı, kontrollü bir şekilde belirlenen güzergahta ilerlemektedir. Öndeki araçta Talat Artemel, Sait Köknar ve Arşak Karakaşyan vardır. Yaklaşık 1 saat süren çekimin ardından ekip mola verir ve dinlendikten sonra tekrar araçlara binilir. Aynı güzergâh tekrar geçilirken Talat Artemel’in kullandığı üstü açık araç Zincirlikuyu yakınlarında seyir halindeyken virajı alamaz ve korkunç bir kaza meydana gelir. Yaşanan kazadan sonra hayatını kaybeden Arşak Karakaşyan 14.Kasım günü Şişli Ermeni mezarlığına defnedilir. Sait Köknar ağır, Talat Artemel ise hafif yaralı olarak kurtulurlar. Usta oyuncu Sait Köknar ölümden dönmüştür ve artık tanınmayacak haldedir. Talat Artemel, ihmal ve hata suçlamalarıyla mahkemeye sevk edilir. Film askıya alınır ve mahkeme süreci başlar.
Not: 2000 yılında aramızdan ayrılan usta oyuncu Ergun Köknar, Sait Köknar’ın oğludur.
MAHKEME SÜRECİ
6. Ağır Ceza Mahkemesi günleri
Tedbirsizlik yüzünden kazaya sebebiyet verme suçlamasıyla mahkemeye sevk edilen Talat Artemel ayrıca Sait Köknar’ın açtığı tazminat davasında da sanık koltuğunda oturmaktadır. Bunların yanı sıra Karakaşyan’ın ailesi tazminat istemektedir. Elhamra Sineması ise Arşak Karakaşyan’ın çocuklarını himayesine almayı teklif etmiştir. Dava 1933 yılına kadar sürer. Talat Artemel savunmasında; Yolların gayri fenni yapıldığını, Muhsin Ertuğrul’un sorumluluğun üzerine alıp aracı kendisine kullandırttığını ve süratinin 30km civarında olduğunu söyler. Tuluat sanatçısı ve fotoğrafçı Arşak Karakaşyan’ın vefatı ve Sait Köknar’ın henüz kariyerinin başlarında iken yüzünün parçalanmasıyla sonuçlanan kazadan sonra açılan davalarda yapılan incelemeler ve Sait Köknar’ın davadan vazgeçmesinin ardından Talat Artemel beraat eder.
Not: Kazadan sağ kurtulan ve davalardan beraat eden Talat Artemel 1957 yılında film çekimi için gittiği Bolu’da hayatını kaybeder.
KAÇAKÇILAR
Vizyon tarihi 03.02.1933
Henüz mahkeme devam ederken Muhsin Ertuğrul tarafından bitirilen film 3 Şubat 1933 tarihinde Elhamra sinemasında vizyona girer. Yaşananların gölgesinde seyirciyle buluşan film ‘ilk yerli sesli film’ olma şansını da ‘İstanbul Sokaklarında’ adlı filme kaptırmış olur. Ancak bu filmin de yönetmeni ve senaristi Muhsin Ertuğrul’dur ve mahkemesi devam etmesine rağmen Talat Artemel de ‘İstanbul Sokakları’ adlı filmde Behzat Butak, Hazım Körmükçü ve Semiha Berksoy ile birlikte yer alır.
Not: Agâh Özgüç’ün ‘Aykırı Notlar’ adlı kitabında yer alan afiş fotoğrafı, kaza geçirilen araca aittir ve kazadan yalnızca birkaç dakika önce çekilmiştir.
